طشت گذاری مسجد جامع اردبیل ۱۴۰۴ + آیین
مردم استان اردبیل از دیرباز هرساله برای استقبال از ماه محرم آئین طشت گذاری را در مساجد برگزار می نمایند و این مراسم معنوی از جمله برنامه های پیش از فرارسیدن ماه محرم در مساجد اجرا می گردد. برای آشنایی بیشتر با آیین طشت گذاری مسجد جامع اردبیل در این مطلب همراه ما باشید
ریشه آیین
مراسم طشت گذاری، مراسمی سنتی بوده که در عزاداری ایام محرم و عمدتا در شهرستان اردبیل برگزار میگردد و تشت‌های آب را که رمزی از فرات می باشد در مساجد و حسینیه ها می‌آورند و این سنت به پیروی از اقدام امام حسین (ع) و یادآور رفتار جوانمردانه وی در مقابل سپاه حر می باشد که به روایتی آن حضرت، در روز ۲۷ ذیحجه، آب مشکها را در طشتها ریخته و تمام لشکر حر و اسبان آنها را سیراب نمود
طبق برنامه های که از سال های قبل به یادگار مانده طشت‌گذاری در اردبیل با طشت گذاری در حسینیه متبرکه اوچدکان آغاز می شود و روز بعد در مسجد جامع اردبیل و پس از آن در مسجد اعظم اردبیل و روز بعد در مساجد گازران، سرچشمه، اوچدکان و طوی و آخرین روز پیش از ماه محرم نیز در مساجد عالی‌قاپو، پیرعبدالملک و شعبات تابعه محلات ششگانه این آئین سنتی برگزار می شود.
نحوه برگزاری مراسم طشت گذاری مسجد جامع اردبیل
همزمان با مراسم طشت گذاری بیرق های سیاه شهرها را در برمی‌گیرد و شهر عزای حسینی به خود می گیرد و تکاپو برای برگزاری سنت های این ماه شروع می شود.
البته با وجود مشخص نبودن تاریخ روایی برای آئین طشت گذاری؛ ولی برخی از طشت های مساجد اردبیل نشان می دهد که این مراسم قدمت بیش از ۵۰۰ ساله دارد و در دوران صفویه نیز این مراسم در اردبیل برگزار میگردید و در معماری های دوران حکومت صفویه نیز جایگاه ویژه ای در مساجد برای طشت مشخص می کردند که نشان از آداب و سنت دیرین این مراسم از آن دوران دارد.
طبق یک رسم قدیمی مساجد محلات ششگانه به صورت سه محله حیدری و سه محله نعمتی تقسیم گردیده اند که از محله بزرگتر، میانه و کوچکتر نام می برند و این پایه نظم و ترتیب عزاداری های این شهر را مشخص کرده است و طبق این برنامه طشت گذاری نیز مشخص شده است.
محلات حیدری شامل طوی (تاوار)، برادر بزرگتر، اوچ دکان، برادر میانه و پیرعبدالملک، برادر کوچکتر و محلات نعمتی نیز شامل گازران، برادر بزرگتر، سرچشمه، برادر میانه و عالی قاپو، برادر کوچکتر می باشد که شعبات محلات سیزده گانه نیز زیر مجموعه این محلات شناخته می شوند و طبق آن نوبت عزاداری محلات در بازار سنتی اردبیل از اول تا نهم محرم نیز مشخص می گردد.
بیشتر طشت های استفاده شده در مساجد قدیمی از قدمت تاریخی برخوردار می باشد و از جنس مس یا برنز هستند که بر روی سکوهای مشخص شده نگهداری می شود و محل دخیل و نذر عموم مردم نیز شناخته می شود.
مراسم طشت گذاری با عزاداری و نوحه سرایی در مساجد شروع می شود و مردم به سینه زنی می پردازند و با شعار «الدخیل یا ابوالفضل (ع)» شور و نوایی خاصی پیدا می کند.
بعضی از محلات طبق آئین های گذشته پس از طشت گذاری دسته های عزاداری برای حضور در سایر مساجد برنامه های خود را برگزار می نمتیند و حتی طشت را به خانه مردم که نذورات و قربانی دارند، راهی می شوند و برای شفای بیماران و دردمندان دعا می کنند.
عموم مردم این آئین را نشانه بیعت با سالار شهیدان امام حسین (ع) می دانند و با شوق و شور خاصی در این آئین سنتی حضور می یابند.