بزرگداشت روز شیخ صدوق ۱۴۰۴ + زندگینامه و آثار
شیخ صدوق از دانشمندان و بزرگان اسلامی میباشد که خدمات بزرگی را در طول عمر خود به فقه و حدیث شیعه کرده است. (به مناسبت روز بزرگداشت شیخ صدوق از دانشمندان بزرگ اسلامی) مرحوم شیخ صدوق از بزرگترین شخصیتهای جهان اسلام و شیعه و از برجستهترین چهرههای درخشان علم و فضیلت است تا جایی که شیخ بهایی لقب «رئیس المحدّثین» را برای ایشان برگزیده است، شان و جایگاه این عالم اینقدر عالی است که پیکر این عالم پس از ۸۰۰ سال سالم مشاهده شده است. از همین رو مطالبی در خصوص بزرگداشت روز شیخ صدوق در ادامه ارائه شده است
بزرگداشت روز شیخ صدوق ۱۴۰۴
بزرگداشت شیخ صدوق در ۱۵ اردیبهشت، فرصتی است برای بازنگری در اهمیت نقش عالمان دینی در تاریخ اسلام.
این روز یادآور این است که علم و تقوا، دو محور اصلی برای هدایت و رشد جوامع اسلامی هستند.
برگزاری این بزرگداشت، بستری برای تجلیل از میراث اوست و به ما کمک می‌کند تا تأثیرات اندیشه‌های او را در زندگی امروز خود بازشناسی کنیم.
از تدوین اصول فقه گرفته تا تبیین مفاهیم امامت و اخلاق، هر یک از آثار شیخ صدوق گنجینه‌ای از حکمت و دانش است که برای همگان قابل بهره‌برداری است.
زندگینامه شیخ صدوق
محمدبن علی بن حسین بن بابویه قمی مشهور به« شیخ صدوق » در سال‌های ۳۰۶ یا ۳۰۷ هجری قمری در خاندان علم و تقوی در شهر مذهبی قم دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار شیخ صدوق ،علی بن حسین بن موسی بن بابویه از علما و فقهای بزرگ زمان خود بود.
اگرچه در ان روزگار، عالمان و محدثان بسیاری در قم می زیسته اند ولی پرچم هدایت و مرجعیت بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد یعنی علی بن بابویه «پدر شیخ صدوق » بوده است .
پدر شیخ صدوق دکه ای کوچک در بازار قم داشت و از طریق کسب و کار ودر نهایت زهد و عفاف، امرار معاش می نمود ودر ساعاتی دیگر از روز در منزل خود به تدریس و تبلیغ احکام و نقل روایات می پرداخت .
جلالت شان و منزلت این عالم ربانی تا بدان پایه رسید که امام حسن عسگری «ع» طی نامه ای، وی را با لقب«شیخ » ؛ «فقیه » ؛«معتمد» مورد خطاب قرار داده و توفیقات وی را برای کسب رضای پروردگار تقاضای کرد.
در دوران آل بویه
شیخ صدوق روزگار طفولیت و سنین جوانی را در دامان علم و فضیلت و تقوای خانوادگی اش سپری کرد و تحت تعلیم و تربیت پدر قرار گرفت، به گونه ای که به لحاظ تیزهوشی و حافظه فوق العاده قوی در مدتی کوتاه به قله های بلندی از کمالات انسانی دست یافت و توانست در کمتر از بیست سالگی، هزاران حدیث با سلسله سند انها را حفظ نماید و از همه ی مهمتر به آن ها عمل نماید.
یکی از حوادث مهم دوران زندگی شیخ صدوق، روی کارآمدن سلسله ایرانی نژاد و شیعه مذهب «آل بویه» بود که بر بخش بزرگی از ایران، عراق و جزیره العرب تا مرزهای شمالی شام فرمان می راندند. وی دراین هنگام از قم به ری آمده و به تقاضای ” رکن الدوله دیلمی ” در آنجا رحل اقامت گزید. بنظر می رسد علت اصلی این دعوت و عزیمت، خلایی بوده که پس از هجرت شیخ کلینی از ری به بغداد و سپس رحلت او پیش آمده بودو در حقیقت، وجود شیخ صدوق در ری می توانست منشا برکات فراوان باشد.
وفات شیخ صدوق
شیح صدوق پس از هفتاد و چند سال زندگانی درخشان و پر افتخار و مسافرت های طولانی در اقصی نقاط بلاد اسلامی و تالیف و تصنیف حدود ۳۰۰ جلد کتاب پر ارزش در ابعاد مختلف زندگی، سرانجام در سال ۳۸۱ هجری قمری در ری چشم از جهان فرو بست.
آرامگاهش امروز در شهر ری به نام «ابن بابویه» مشهور است و زیارتگاه مردم می باشد.
آثار علمی شیخ صدوق
عصر شیخ صدوق را باید ” عصر احیا تنقیح حدیث ” نامید زیرا پس از رحلت پیامبر اسلام، بازار جعل حدیث رونق گرفت و کارخانه حدیث سازی خلفا به کار افتاد و کسانی پیدا شدند که به طور حرفه ای، احادیثی را جعل و به پیامبر و ائمه نسبت می دادند.
از این جهت محدث بزرگوار «کلینی » که از «کلین» به «ری» هجرت کرده بود، در آنجا کتاب شریف کافی – اولین کتاب از مجموعه چهارگانه کتب روایی و حدیثی شیعه – را نگاشت و حرکت علمی جدیدی را در مکتب حدیث نگاری اهل بیت علیهم السلام بنیانگذاری نمود که پس از او، ” شیخ صدوق ” بنای مستحکم ضبط و نشر حدیث را بر ان بنیاد نهاد.شیخ صدوق در راه گردآوری احادیث، از بلخ تا بخارا، از کوفه تا بغداد، از مشهد تا نیشابور، و از آنجا تا مکه و مدینه سفر کرد و مشکلات فراوانی رابه جان خرید و با کوله باری از احادیث پیامبر و اهل بیت«ع»به ری بازگشت .
تالیفات شیخ صدوق:
بنا به گفته شیخ طوسی نزدیک به ۳۰۰ کتاب توسط شیخ صدوق تألیف شده است. شیخ اجل نجاشی که رجال خود را پس از فهرست شیخ صدوق نوشته و سعی داشته کمبودهای فهرست شیخ صدوق را تکمیل کند، ۱۸۹ کتاب را نام برده است. برخی از کتاب های شیخ صدوق عبارتند از:
کتاب توحید
نبوت
اثبات وصیت علی (ع)
سه کتاب در غیبت امام زمان
معانی الاخبار
خصال
مختصر تفسیر قرآن
من لایحضره الفقیه
عیون اخبار الرضا
ثواب الاعمال